سیستم اطفای حریق آبی

امروزه سیستم‌های اطفای حریق آبی به عنوان یکی از پر کاربردترین و در عین حال ساده ترین سیستم‌های اطفاء حریق در سراسر جهان به شمار می‌روند. در دسترس بودن آب، در اکثر نقاط و همچنین ارزان بودن آن به عنوان عامل اطفا کننده نیز به رواج این نوع سیستم ها کمک نموده است. در سیستم های اطفای حریق آبی تر فشار آب مورد نیاز جهت عملیات اطفا به صورت دائم در لوله ها و پشت اسپرینکلرها وجود دارد.
آمارهای جهانی گویای این واقعیت هستند که تا 80 درصد آتش سوزی ها در ساختمان های دارای سیستم‌های اطفای حریق آبی با کمترین خسارت روبرو و یا مهار شده اند. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد اگر در ساختمان ها سیستم‌های اطفای حریق آبی استاندارد نصب و بازرسی های دوره ای و موارد نگهداری رعایت گردد، این سیستم ها می تواند با درصد خطای حدود یک آتش سوزی ها را مهار نماید.

از آمارهای موجود می توان به یک مزیت مهم دیگر سیستم‌های اطفای حریق آبی پی برد، شاید جالب باشد که بدانید 37 درصد آتش سوزی های رخ داده با فعال شدن تنها یک اسپرینکلر سیستم‌های اطفای حریق آبی مهار شده اند. سیستم‌های اطفای حریق آبی اسپرینکلر تنها در فضاهای مورد نیاز اقدام به عملیات اطفا نموده و از درگیر شدن سایر فضاها و هدر رفت آب جلوگیری می نماید. بنابراین سیستم‌های اطفای حریق آبی در جلوگیری از آسیب به سازه و فروریختن ساختمان‌ها نقش موثری را می توانند ایفا نماید. در واقع می توان گفت سیستم‌های اطفای حریق آبی موثرین روش در اطفای حریق های کوچک و جلوگیری از گسترش آتش در مراحل اولیه آتش سوزی های بزرگ به شمار می آید.

1- اجزا سیستم اطفای حریق آبی

سیستم های اطفای حریق آبی شامل تجهیزات و ادوات زیر می باشد.
- منبع یا مخرن اصلی (Storage Tank)
- لوله ها و انشعابات (Pipe & Fitting)
- پمپ اصلی (Main Pump)
- پمپ جوکی یا کمکی (Jokey Pump)
- شیر یکطرفه هشدار دهنده (Wet Alarm Check Valve)
- شیرهای دروازه ای (Gate Valve)
- شیرهای پروانه ای (Butterfly Valve)
- شیرهای یکطرفه (Check Valve)
- شیرهای تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
- شیر اطمینان ( Pressure Relief Valve)
- مانومتر یا همان گیج های اندازه گیری فشار (Pressure Gauge)
- فلوسوییچ و آشکارسازهای جریان آب (Flow Switch)
- اسپرینکلرها در انواع مختلف (Fire Sprinkler)

2- نحوه کشف و تشخیص آتش در سیستم اطفای حریق آبی

در سیستم‌های اطفای حریق آبی تشخیص حریق توسط تجهیز اسپرینکلر انجام می پذیرد. به این صورت که مایع درون حباب اسپرینکلر در اثر افزایش دما منبسط شده و با فشار به بدنه حباب در اثر استمرار گرما سبب شکسته شدن آن می شود. بدین طریق مسیر نازل آب باز شده و آب در فضا تخلیه می گردد. به همین دلیل است که به سیستم‌های اطفای حریق آبی، سیستم های اطفای اتوماتیک نیز اتلاق می شود.
شایان ذکر است اسپرینکلر در مقابل دود عکس العملی نداشته و تنها حرارت ناشی از حریق منجر به فعال شدن سیستم‌ اطفای حریق آبی تر می گردد.

3- طراحی سیستم‌های اطفای حریق آبی

مبنای طراحی سیستم‌های اطفای حریق آبی مساحت و تراکم فضا زیر پوشش سیستم است. در نخستین گام لازم است نوع کاربری و محتویات موجود در آن فضا مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی ها میزان و سطح خطر آتش سوزی را در ساختمان مشخص می نماید.
ساختمان‌ها از لحظ میزان خطر به دسته های زیر تقسیم بندی می گردد:
- کم خطر
- خطر معمولی گروه 1
- خطر معمولی گروه 2
- پرخطر گروه 1
- پرخطر گروه 2
پس از مشخص نمودن طبقه‌بندی خطرها، لازم است نوع تصرف که به سه دسته ی S1، S2 و S3 تعیین گردد. گروه بندی تصرفات ارتباط مستقیمی با مساحت و ارتفاع ساختمان دارد. در جدول زیر اطلاعات گروه بندی تصرفات جهت طراحی سیستم‌های اطفای حریق آبی مشخص شده است.

بنابر دستورالعمل ها و ضوابط سازمان آتش نشانی برای هر دسته ملاحظات ضروری تجهیزات، اعم از اینکه کالا باید جزو موارد فهرست شده توسط آن سازمان در لیست تجهیزات سیستم‌های اطفای حریق باشد و یا استانداردهای ملی و بین المللی را با موفق کسب نموده باشند را مشخص می نماید.
در قدم بعدی باید حجم آب مورد نیاز جهت عملکرد موفق سیستم‌های اطفای حریق آبی تخمین زده شود. حجم آب مورد نیاز ابعاد مخزن آب را نیز مشخص می نماید. همچنین باید تمامی افت فشارها و افزایش فشار های وارده به سیستم‌ اطفای از مخزن تا اسپرینکلر باید در محاسبات مد نظر قرار گیرد. امروزه اغلب این محاسبات بصورت نرم افزاری و از طریق مدلسازی سیستم و انجام محاسبات دقیق هیدرولیکی صورت می پذیرد.

4- مزایای سیستم‌های اطفای حریق آبی

در بخش ابتدایی بشرح مواردی از مزایای سیستم‌های اطفای حریق آبی اشاره شد که در ادامه به طور خلاصه آنها را تکمیل می نماییم.
- ارزانترین عامل اطفا
- در دسترس ترین عامل اطفا
- سادگی سیستم اطفا نسبت به سایر سیستم های اطفای حریق خودکار
- آماده به کار بودن سیستم در حالت عادی
- کشف حریق خودکار
- تجهیزات و ادوات ارزان تر نسبت به سایر سیستم های اطفا
- قابلیت به کارگیری در انواع فضاها با ارتفاع مختلف
- امکان آماده به کار مجدد سیستم اطفای حریق در کمترین زمان
- قابل استفاده در مناطق مختلف جغرافیایی بجز محیط های خیلی سرد با احتمال یخ زدگی آب

5- در چه مکانهایی می توان سیستم‌های اطفای حریق آبی نصب نمود؟

سیستم‌های اطفای حریق آبی را می توان در انواع فضاها بجز مناطق خیلی سرد نصب نمود. در بعضی مناطق حتی با اضافه نمودن ضد یخ به آب در محیط های سردتر از این نوع سیستم ها استفاده می شود. بطور کلی این سیستم ها در فضاهای زیر قابل استفاده است.
- انبارها
- مراکز خرید
- پارکینگ ها
- ساختمان های بلند
- کارخانجات

6- برندهای تجهیزات سیستم‌های اطفای حریق آبی

اهمیت انتخاب تجهیزات با کیفیت های مناسب رابطه مستقیمی با عملکرد سیستم دارد. لذا توصیه می گردد از تجهیزات دارای تاییدیه ها و استاندارد های معتبر جهانی همچون UL و FM استفاده شود. در کشور خودمان هم تجهیزات لیست شده توسط سازمان آتش نشانی معیار مناسبی جهت انتخاب محصولات مورد تایید بشمار می آید. محصولات سیستم‌ اطفای حریق آبی مورد نظر ما از برندهای معتبر جهانی همچون System Sensor که از برندهای کمپانی نام آشنا و پر آوازه Honeywell است، شیر آلات شرکت APC ، Protector و YS Valve ، اسپرینکلرهای برند UTEC و شلنگ نصب اسپرینکلر Daejin Sanup بهره می گیرند.